Η Παλλήνη είναι πόλη της Αττικής. Αποτελεί την έδρα της νομαρχίας Ανατολικής Αττικής και αποτελεί μαζί με το Λιοντάρι το δήμο Παλλήνης. Στην αρχαιότητα αποτελούσε τον ομώνυμο Δήμο Παλλήνης του αθηναϊκού κράτους με βασιλιά τον Πάλλαντα.
Εκτείνεται 15 χιλιόμετρα βορειοανατολικά των Αθηνών και σύμφωνα με την απογραφή του 2001 οι κάτοικοι της ανέρχονται σε 16.679, δηλαδή 892 κάτοικοι ανά τ.χμ. Η Παλλήνη αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς και έτσι ο πληθυσμός της για το 2006 υπολογίζεται περίπου στους 25.000 κατοίκους, ήτοι 1.337 κάτοικοι ανά τ.χμ. Η πόλη απλώνεται σε έκταση 18.702 στρεμμάτων, σε σημαντική θέση, ανάμεσα στους πρόποδες του Πεντελικού όρους και του Υμηττού, ενώ αποτελεί ταυτόχρονα κομβικό πέρασμα από το Λεκανοπέδιο στα Μεσόγεια. Θέση της σύγχρονης πόλης αποτελεί το ιστορικό κέντρο του αρβανίτικου οικισμού “Χαρβάτι” που οφείλει το όνομά του στον Κροάτη Πασά και μεγαλοτσιφλικά της περιοχής Χαρβάτ.
Καθίσταται προσβάσιμη οδικώς από την αρχαία μαραθώνια διαδρομή (τη Λεωφόρο Μαραθώνος), καθώς επίσης από την Αττική Οδό και τον αυτοκινητόδρομο Σταυρού-Ραφήνος. Επιπλέον εξυπηρετείται από το διπλό σταθμό του Προαστιακού και του Μετρό “Παλλήνη” και το λεωφορειοασταθμό της “Δουκίσσης Πλακεντίας”.
Το κέντρο της πόλης εντοπίζεται σε υψόμετρο 250 μέτρων, πέριξ της Λεωφόρου Μαραθώνος, στο ύψος του Ιερού Ναϊσκου Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Βόρεια του ναϊσκου εντοπίζεται η κεντρική πλατεία με τον Ιερό Ναό Αγίου Τρίφωνος και τον Περιστερώνα και νότια το κεντρικό πάρκο πόλης (Πλατεία Ελευθερίας) με το Δημαρχείο. Η Παλλήνη διχοτομείται από το ομώνυμο ρέμα που πηγάζει από το Πεντελικό Όρος και δροσίζει το πράσινο της μεσογειακής πόλης. Πνεύμονα πρασίνου αποτελεί ο δασόφυτος λόφος Λεβίδι στη δυτική είσοδο της πόλης και οι πράσινοι λοφίσκοι που εκτείνονται στα ανατολικά. Η εμπορική αξία εκτείνεται στην κεντρική λεωφόρο, ενώ η οδός Λεονταρίου οδηγεί στο δεύτερο μεγάλο οικισμό του Δήμου, την Κάντζα όπου διασώζεται το Ιερό της “επί Παλληνίδι Αθηνάς” και ο Μαρμάρινος Λέων, στα σύνορα με τα Γλυκά Νερά και τη Λεωφόρο Λαυρίου. Άλλοι δύο γνωστοί οικισμοί, η Νέα Παλλήνη και το Πανόραμα έχουν οικοδομηθεί στους ανάγλυφους νότιους λοφίσκους του πεντελικού λίγο πριν το Ντράφι Πικερμίου. Επίσης, διασώζονται μέχρι και σήμερα μεγάλες αγροικίες που καλύπτουν εκτάσεις του Δήμου, όπως η Καισάρεια, η Μπαλάνα και ο Άγιος Αθανάσιος στα σύνορα με την Ανθούσα.
Οι οικονομικές αξίες στην περιοχή κυμαίνονται σε παραπλήσια επίπεδα με το γειτονικό Γέρακα και τα Γλυκά Νερά. Συγκεκριμένα, το 2006 οι αντικειμενικές αξίες κινούνταν μεταξύ € 1.000-1.950 / τ.μ, ενώ το 2007 μεταξύ € 1.200-2.350 / τ.μ, παρουσιάζοντας δηλαδή μια αύξηση ύψους 20%-20,51%. Η ακριβότερη ζώνη εντοπίζεται στο οικιστικό συγκρότημα του Λόφου Edison, που απετέλεσε το Χωριό Τύπου στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 και πουλήθηκε σε χρόνο ρεκόρ, σε αντίθεση με την Ήλιδα Αμαρουσίου. Οι εμπορικές αξίες σπάνε το φράγμα των € 2.000 / τ.μ. κυμαινόμενες μεταξύ € 2.000-2.800 / τ.μ. όπως και στο γειτονικό Γέρακα.
Στα διοικητικά όρια της Παλλήνης είναι οικοδομημένη η Νομαρχία Ανατολικής Αττικής, αλλά και μια δραστήρια και αναπτυσσόμενη αγορά.
Δήμαρχος της πόλης διατελεί από το 2006 ο Σπύρος Κωνσταντάς.
Η περιοχή δανείστηκε την ονομασία της από το βασιλιά της Πάλλαντα. Κατά την αρχαιότητα αποτελούσε δήμο της Αθήνας και μάλιστα από τους αρχαιότερους, όπως αναφέρουν αρχαίοι συγγραφείς και αρχαίες επιγραφές, και ανήκε στην Αντιοχίδα φυλή. Ο κάτοικός της αρχαίας Παλλήνης λεγόταν Παλληνεύς. Η Παλλήνη γειτόνευε με τους αρχαίους δήμους Γαργηττού και Αγνούντα. Κατα τη παράδοση όταν οι Παλλαντίδες, οι κάτοικοι της πανάρχαιας Παλλήνης εξεγέρθηκαν σε πόλεμο κατά του Θησέα ο γενάρχης και αρχηγός αυτών Πάλλας – αδελφός του Αιγέα και θείος του Θησέα – βαδίζοντας προς Αθήνα άφησε μέρος του στρατού του με τους δυό γιους του στη θέση Γαργηττό στήνωντας εκεί ενέδρα κατά του Θησέα. Η γειτνίαση της Παλλήνης με την αρχαία Γαργηττό αποδεικνύεται και από άλλο αρχαίο θρύλλο που αναφέρει ότι, ο Ευρυσθένης τάφηκε στη Γαργηττό ακριβώς απέναντι από τον φημισμένο αρχαίο ναό της “Παλληνίδος Αθηνάς”. Στη Παλλήνη, είχε οικοδομειθεί το ιερό της “επί Παλληνίδι Αθηνάς”, ακριβώς στη θέση του σημερινού ναού του Αγίου Νικολάου στην Κάντζα, προς εξυπηρέτηση των λατρευτικών αναγκών των υπηκόων του Πάλλα στη Θεά Αθηνά, (που κοσμεί και το έμβλημα του Δήμου σήμερα).
Από τις αρχαίες επί Παλλήνης πληροφορίες συνάγεται ότι ο δήμος αυτός κατά τους προϊστορικούς χρόνους αποτελούσε μία από τις ένδεκα αυτόνομες πόλεις της Αττικής που πρωτοστάτησε στην αντίσταση της πολιτικής υπαγωγής τους και συνένωσης με το κράτος των Αθηνών.
Κατά τη περίοδο των Πεισιστρατιδών στη περιοχή της Παλλήνης συνέβησαν δύο μάχες, η πρώτη το 541 π.Χ. όταν ο Πεισίστρατος νίκησε τους Αθηναίους και κατέλυσε τη τυρρανία για τρίτη φορά, και η δεύτερη το 510 π.Χ. όταν τα στρατεύματα το Ιππίου (γιου του Πεισίστρατου) ηττήθηκαν από τον Βασιλιά της Σπάρτης Κλεομένη και των Αθηναίων Αλκμαιονιδών.
Η Παλλήνη ήταν η πατρίδα του Αμεινίου που διακρίθηκε στη Ναυμαχία της Σαλαμίνας το 480 π.Χ.,(Ηρόδοτος VIII, 93).
Κατά την τουρκοκραία η περιοχή αποκαλείται Χαρβάτι από το όνομα του κροάτη Πασά και μεγαλοτσιφλικά της περιοχής Χαρβάτ. Στα νεότερα χρόνια ο Δήμος που αναπτύσσεται τιμάει την ιστορία της περιοχής στο όνομα “Παλλήνη”.
Παλαιότερα, ως Χαρβάτι αποτελούσε έδρα κοινότητας που περιελάμβανε τα χωριά Κάντζα και Κάτω Χαρβάτι με περίπου πληθυσμό μόλις 900 κατοίκους (1950) διαθέτοντας δημοτικό σχολείο και ταχυδρομείο. Τότε περίπου το 70% της συνολικής της έκτασης ήταν αγροτική περιοχή, όπου καλλιεργούνταν κυρίως αμπέλια. Πλέον, η Παλλήνη έχει εξελιχθεί σε οικονομικό κέντρο της Ανατολικής Αττικής, με εκατοντάδες επιχειρήσεις του δευτερογενούς (επεξεργασία) και τριτογενούς (υπηρεσίες) τομέα.
Συγκοινωνιακή Σύνδεση & Προσβασιμότητα
Η Παλλήνη συνδέεται με το Γέρακα και την Αθήνα στα δυτικά και με το Πικέρμι και τη Ραφήνα στα ανατολικά μέσω της ιστορικής μαραθώνιας διαδρομής μεταξύ Μαραθώνος και Αθηνών, τη Λεωφόρο Μαραθώνος Η διαμπερής κυκλοφορία διοχετεύεται μέσω του κλειστού αυτοκινητοδρόμου Σταυρού-Ραφήνας. Με τα βόρεια προάστια στα δυτικά και τα μεσόγεια και το Αεροδρόμιο στα νοτιοανατολικά συνδέεται μέσω της Αττικής Οδού. Με την Περιφερειακή Οδό έχει πρόσβαση στα προάστια περιμετρικά του Υμηττού. Με την Ανθούσα συνδέεται μέσω της Λεωφόρου Ανθούσης, ενώ με τα Σπάτα επικοινωνεί μέσω της Λεωφόρου Σπάτων και της οδού Ελευθερίου Βενιζέλου που οδηγεί στο δεύτερο μεγάλο οικισμό της Κάντζας κοντά στα Γλυκά Νερά και τη Λεωφόρο Λαυρίου στο Σταυρό.
Από το 2004 η πόλη συνδέεται με τον Προαστιακό Σιδηρόδρομο μέσω του σταθμού “Παλλήνη” που εξυπηρετεί το κέντρο της Παλλήνης, του Γέρακα και τη γειτονική Ανθούσα μέσω του τοπικού της λεωφορείου. Η Κάντζα, στο νοτιοδυτικό άκρο της πόλης εξυπηρετείται από τον ομώνυμο σταθμό “Κάντζα” που καθίσται προσβάσιμος μέσω της οδού Λεονταρίου.
Τη Λεωφόρο Μαραθώνος διατρέχουν οι δύο λεωφορειογραμμές που ξεκινούν από το Πικέρμι στα ανατολικά και κάνουν τέρμα στους σταθμούς του Μετρό “Δουκίσσης Πλακεντίας” και “Εθνική Άμυνα”. Από το 2006 κάνει στάση στους δύο σταθμούς της Παλλήνης (“Παλλήνη” και “Κάντζα”) και το Μετρό.
Την Παλλήνη διατρέχει η τοπική λεωφορειακή γραμμή 324 Παλλήνη – Εργατικές Κατοικίες – Κάντζα (κυκλική), που ξεκινά στην είσοδο της πόλης από την Ανθούσα, περνά από το κέντρο της πόλης, τις παλιές εργατικές κατοικίες, την θέση Παλαιοπαναγιά, κοντά στην Κάντζα, όπου βρίσκεται ο σταθμός του προαστιακού «Παιανία-Κάντζα», συνεχίζει στον Άγιο Νικόλαο Κάντζας, ύστερα στην Κάντζα και επιστρέφει, τέλος, στο κέντρο της Παλλήνης και στην αφετηρία από την ίδια διαδρομή που ακολουθεί μέχρι την Κάντζα.
Επίσης, άλλες λεωφορειογραμμές που εξυπηρετούν την Παλλήνη είναι: α) η 301 Τοπική Ανθούσας (κυκλική) με αφετηρία στο νεκροταφείο Παλλήνης διέρχεται την Λεωφόρο Ανθούσας και την Ανθούσα, β) η 304 Σταθμός Εθνικής Άμυνας – Άρτεμις (Βραυρώνα), διέρχεται την λεωφόρο Σπάτων και τις Εργατικές Κατοικίες της Παλλήνης, γ) η 305 Σταθμός Εθνικής Άμυνας – Άρτεμις (Άγιος Νικόλαος), διέρχεται την λεωφόρο Μαραθώνος και την Εθνική Αντιστάσεως, δ) η 307 Σταθμός Δουκίσσης Πλακεντίας – Γλυκά Νερά – ΣΕΑ Αττικής Οδού, συνδέει την ΣΕΑ και τον σταθμό Κάντζας με τα Γλυκά Νερά και την Δουκίσσης Πλακεντίας, ε) η 314 Σταθμός Δουκίσσης Πλακεντίας – Νομαρχία Ανατολλικής Αττικής – Παλλήνη, διέρχεται την Λεωφόρο Μαραθώνος μέχρι το Πικέρμι και συνδέει την Παλλήνη με τον Γέρακα και την Δουκίσσης Πλακεντίας, στ) η 315 Σταθμός Εθνικής Άμυνας – Παλλήνη, διέρχεται την Λεωφόρο Σπάτων και τις Εργατικές Κατοικίες και στην συνέχεια ανεβαίνει Παλλήνη μέσω της οδού Λεονταρίου και βγαίνει στην λεωφόρο Μαραθώνος για να συνεχίσει προς Πικέρμι, ζ) η 316 Σταθμός Εθνικής Άμυνας – Άρτεμις, διέρχεται την λεωφόρο Μαραθώνος και την Εθνική Αντιστάσεως, λειτουργεί το βράδυ σε αντικατάσταση της γραμμής 304 και 305, οι οποίες δεν λειτουργούν το βράδυ, η) η 319 Σταθμός Δουκίσσης Πλακεντίας – Σπάτα, διέρχεται την λεωφόρο Μαραθώνος και την Εθνική Αντιστάσεως, ορισμένα δρομολόγια της φτάνουν μέχρι την Χριστούπολή Σπάτων, θ) η 321 Σταθμός Δουκίσσης Πλακεντίας – Άρτεμις (Άγιος Νικόλαος), διέρχεται την λεωφόρο Σπάτων και τις Εργατικές Κατοικίες της Παλλήνης, ι) η 340 Γλυφάδα – Παλλήνη, η οποία συνδέει την Γλυφάδα, την Βάρη, το Κορωπί, την Παιανία, τα Γλυκά Νερά, τον Σταυρό, τον Γέρακα, με την Παλλήνη και την Νομαρχία Ανατολλικής Αττικής και το Πικέρμι, ια) η Α5 Ακαδημία – Αγία Παρασκευή – Ανθούσα, που ανεβαίνει απο το κέντρο μέχρι την λεωφόρο Μαραθώνος, και στην συνέχεια στρίβει στην λεωφόρο Ανθούσας για να τερματίσει στο αμαξοστάσιο Ανθούσας, ιβ) η Χ94 Σταθμός Εθνικής Άμυνας – Αερολίμενας Αθηνών και ιγ) η Χ95 Σύνταγμα – Αερολίμενας Αθηνών οι οποίες συνδέουν το Αεροδρόμιο με το Σύνταγμα και τον σταθμό Εθνικής Άμυνας με λίγες στάσεις και αυξημένο κόμιστρο. Επίσης στα όρια της Παλλήνης διέρχονται οι γραμμές: 125 Σταθμός Εθνικής Άμυνας – Παιανία – Βάρκιζα, 308 Σταθμός Εθνικής Άμυνας – Παιανία – Κορωπί, 310 Σταθμός Κορωπί – Παιανία – Γλυκά Νερά – Σταθμός Δουκίσσης Πλακεντίας, οι οποίες περνάνε μέσω της λεωφόρου Λαυρίου στα όρια της Κάντζας.
